«Γηράσκω δ΄ αεί πολλά διδασκόμενος», το γνωστό, αρχαίο ρητό του νομοθέτη Σόλωνα του Αθηναίου σημαίνει όσο μεγαλώνω μαθαίνω πάντα κάτι καινούργιο. Σήμερα περισσότερο από ποτέ, βρίσκει εύφορο έδαφος για την έννοια της δια βίου μάθησης και εκπαίδευσης.
Τι είναι η δια βίου μάθηση;
Τι είναι όμως η δια βίου μάθηση; Είναι μία καταναγκαστική διαδικασία εμπλουτισμού γνώσης για την ανεύρεση εργασίας; Είναι η εσωτερική ανάγκη του ανθρώπου να επεκτείνει τις γνώσεις του σε θέματα της αρεσκείας του; Είναι τελικά η δια βίου μάθηση πολυτέλεια ή αναγκαιότητα;
Η δια βίου μάθηση περιλαμβάνει όλες τις μορφές μαθησιακών δραστηριοτήτων στη διάρκεια ζωής του ανθρώπου. Αποσκοπεί στην απόκτηση ή στην ανάπτυξη γνώσεων, δεξιοτήτων ή ικανοτήτων οι οποίες συμβάλλουν στη διαμόρφωση μίας ολοκληρωμένης προσωπικότητας. Επίσης στην επαγγελματική ένταξη και εξέλιξη του ατόμου, στην κοινωνική συνοχή, στην ανάπτυξη ικανότητας ενεργούς συμμετοχής στα κοινά και στην κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική ανάπτυξη. Περιλαμβάνει την τυπική, μη τυπική και άτυπη μάθηση.
Διαφορές με τη δια βίου εκπαίδευση
Ο όρος της δια βίου εκπαίδευσης έχει επικρατήσει να αναφέρεται σε όλους του τύπους εκπαίδευσης (τυπική, μη τυπική και άτυπη) ταυτόχρονα όμως παραπέμπει και σε μία φιλοσοφική έννοια σύμφωνα με την οποία η εκπαίδευση θεωρείται ως μία μακροχρόνια διαδικασία που ξεκινάει από τη γέννηση του ανθρώπου και συνεχίζει σε όλη τη διάρκεια της ζωής του.
Να αναφέρουμε εν συντομία ότι Τυπική θεωρείται η εκπαίδευση που παρέχεται σε όλα τα οργανωμένα και δομημένα εκπαιδευτικά συστήματα. Δηλαδή από το Νηπιαγωγείο έως το Πανεπιστήμιο, ΑΕΙ,ΤΕΙ,ΙΕΚ, ΤΕΕ . Ενώ η Μη Τυπική εκπαίδευση περιλαμβάνει όλες τις οργανωμένες εκπαιδευτικές δραστηριότητες εκτός του τυπικού εκπαιδευτικού συστήματος. Απευθύνεται σε συγκεκριμένους εκπαιδευόμενους με συγκεκριμένους εκπαιδευτικούς στόχους, για παράδειγμα τα προγράμματα επιμόρφωσης. Άτυπη εκπαίδευση είναι η διαδικασία με την οποία κάθε άτομο σε όλη τη διαδικασία της ζωής του μαθαίνει και αποκτά γνώσεις. Επίσης αξίες, δεξιότητες-ικανότητες από την καθημερινή εμπειρία και τις επιδράσεις που δέχεται από το περιβάλλον του (οικογένεια, εργασία, ελεύθερες ασχολίες, γειτονία κ.). Σε αυτή την κατηγορία ανήκουν και όλες οι εθελοντικές δράσεις που μπορεί να συμμετέχει ο καθένας όπως περιβαλλοντικές, κοινωνικές κ.α.
Από τα παραπάνω κατανοούμε ότι η δια βίου μάθηση είναι μία μεγάλη ομπρέλα η οποία περιλαμβάνει και τη δια βίου εκπαίδευση. Σημαντικό είναι ότι η δια βίου μάθηση δεν αφορά μόνο την απόκτηση πτυχίων για την προοπτική μίας θέσης εργασίας. Αλλά εν γένει αφορά την απόκτηση γνώσεων για την προσωπική μας εξέλιξη και ανάπτυξη και τη διαμόρφωση μίας υγιούς προσωπικότητας.
Κριτήρια επιλογής εκπαιδευτικών προγραμμάτων
Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται από πολλούς διαπιστευμένους φορείς μία αθρόα προσφορά εκπαιδευτικών προγραμμάτων επαγγελματικής εξειδίκευσης ή κατάρτισης. Τα περισσότερα από αυτά είναι πιστοποιημένα, δηλαδή παρέχουν τη δυνατότητα πιστωτικών μονάδων και εξασφαλίζουν μόρια. Οι περισσότεροι αγωνιώντας για μία θέση εργασίας συγκεντρώνουν πιστοποιητικά και πτυχία που πολλές φορές δεν παρέχουν επιπρόσθετο όφελος.
Ποια όμως είναι τα κριτήρια βάσει των οποίων θα επιλέξουμε το κατάλληλο εκπαιδευτικό πρόγραμμα;
Βασικά πρέπει να εξυπηρετούν τον αρχικό στόχο που είναι η βελτίωση των γνώσεων ή των δεξιοτήτων ή και των εφοδίων σύμφωνα με το αντικείμενο εργασίας που έχουμε επιλέξει. Επίσης πρέπει να εξετάσουμε
- Τι ύλη περιλαμβάνουν οι γνωστικές ενότητες
- Ποιος είναι ο φορέας που το πραγματοποιεί (Πανεπιστήμιο, Κ.Δ.Β.Μ 1 ή 2)
- Ποια είναι η ζήτηση του συγκεκριμένου προγράμματος στην αγορά εργασίας
- Πως μπορούμε να το αξιοποιήσουμε εναλλακτικά
Συμπέρασμα
Γίνεται κατανοητό ότι ο κάθε άνθρωπος σε όλη τη διάρκεια της ζωή του ανάλογα με τα ενδιαφέροντα, τις ικανότητες, τον χρόνο που διαθέτει αλλά και τις επαγγελματικές του προτεραιότητες επιλέγει τα προγράμματα εκπαίδευσης που του ταιριάζουν.
Ο στόχος της δια βίου μάθησης εκπληρώνεται όταν η γνώση που αποκτάμε μας βοηθά να ικανοποιήσουμε και τους προσωπικούς μας στόχους, το προσωπικό μας όραμα. Τότε μόνο θα τείνουμε να είμαστε περισσότερο ικανοποιημένοι και από τον εαυτό μας αλλά και από τη δουλειά που κάνουμε.
Πηγές από άρθρα στο διαδίκτυο
- Καραλής Θανάσης: Δια βίου μάθηση και εκπαίδευση – Θεωρητικές προσεγγίσεις, προκλήσεις και προοπτικές. Ανακτήθηκε από https://eclass.upatras.gr/modules/document/file.php/PN1453/dve.pdf
- Τσούκας Γιώργος (2018) Τυπική – μη τυπική και άτυπη εκπαίδευση στην Ελλάδα. Ανακτήθηκε από https://www.eureka.edu.gr/τυπική-μη-τυπική-και-άτυπη-εκπαίδευση
- Σόλων ο Αθηναίος Ανακτήθηκε από https://el.wikiquote.org/ Σόλων ο Αθηναίος (τελευταία πρόσβαση 7/03/2021)